چک لیست بررسی مشکلات متداول در سوئیچ‌های شبکه

به طور کلی مشکلات متداول در سوئیچ‌های شبکه به صورت زیر میباشد:

• لایه فیزیکی: پاور، کابل، ماژول‌ها، دما و LEDها را بررسی کنید.
• پورت‌ها و VLANها: Access/Trunk بودن پورت‌ها، لیست VLANهای مجاز و Native VLAN را کنترل کنید.
• IP و روتینگ: Subnet، Gateway، Static Routeها و وضعیت پروتکل‌های مسیریابی را چک کنید.
• منابع سخت‌افزاری: مصرف CPU، Memory، خطاهای پورت و Dropها را زیر نظر بگیرید.
• سیستم‌عامل و لاگ‌ها: نسخه نرم‌افزار، لاگ‌های خطا، تغییرات توپولوژی و الگوهای تکرارشونده را تحلیل کنید.

عیب‌یابی فیزیکی سوئیچ پاور، کابل، دما

اگر سوئیچ شبکه شما کند شده، بعضی پورت‌ها بی‌دلیل قطع و وصل می‌شوند یا کاربران از «قطع و وصلی اینترنت» شاکی‌اند، در بیشتر موارد با یک چک لیست مرحله‌به‌مرحله می‌توان مشکل را پیدا کرد؛ از لایه فیزیکی و تنظیمات VLAN گرفته تا منابع سخت‌افزاری و لاگ‌ها. حتی در سوئیچ‌های دیتاسنتری پیشرفته، این چک لیست کمک می‌کند قبل از فکر کردن به تعویض دستگاه و بررسی قیمت سوئیچ N3K-C3016Q-40GE  یا مدل‌های مشابه، مطمئن شوید مشکل از تنظیمات یا زیرساخت فعلی نیست.بیشتر ایرادهایی که در ابتدا «خیلی پیچیده» به نظر می‌رسند، در نهایت به یکی از این موارد برمی‌گردند: کابل اشتباه، ماژول معیوب، نوسان برق یا دمای نامناسب رک. بنابراین گام اول همیشه باید بررسی فیزیکی باشد.

اگر قصد دریافت راهنمایی و مشاوره رایگان در خصوص انتخاب یا عیب‌یابی سوئیچ‌های سازمانی و دیتاسنتری را دارید، می‌توانید عبارت «سوئیچ سیسکو» را به همراه نام «وینو سرور» در گوگل جست‌وجو کنید تا هم قیمت‌های روز را ببینید و هم سناریوی شبکه‌تان قبل از خرید بررسی شود.

برسی پاور و برق‌رسانی

1. مطمئن شوید همه پاورهای سوئیچ به‌خصوص در مدل‌های دو پاور روشن و در وضعیت OK هستند.
2. اگر سوئیچ به UPS متصل است، هشدارهای UPS مثل Overload،Battery Low یا Bypass را چک کنید.
3. ریست‌شدن‌های دوره‌ای سوئیچ معمولاً یا از نوسان برق است یا از پاور معیوب؛ قبل از هر چیز این بخش را بررسی کنید.

بررسی چراغ‌های پورتLED ها

1. پورت‌هایی که لینک فعال دارند، باید LED روشن و پایدار یا چشمک‌زن منظم داشته باشند.
2. LED خاموش روی پورتی که کابل به آن وصل است، نشان می‌دهد لینک بالا نیامده یا تنظیم Speed/Duplex مشکل دارد.
3. چشمک‌زدن خیلی سریع و غیرطبیعی روی چند پورت همزمان می‌تواند نشانه Broadcast Storm یا Loop در شبکه باشد.

کابل‌ها و ماژول‌های SFP/SFP+

• حداقل یک‌ بار کابل را با یک نمونه تست‌شده جایگزین کنید تا احتمال کابل معیوب را حذف کنید.
• مطمئن شوید ماژول‌های SFP با سوئیچ شما سازگار هستند؛ بعضی سوئیچ‌ها با ماژول‌های غیراُریجینال وارد حالت خطا می‌شوند.
• در لینک‌های فیبر، نوع کانکتور LC, SC و… و جابه‌جایی Rx/Tx را حتماً چک کنید.

دما، تهویه و وضعیت فن‌ها

• دمای بالای رک می‌تواند باعث کاهش کارایی، Throttle شدن و در نهایت خاموشی ناگهانی سوئیچ شود.
• مسیر ورودی و خروجی هوا را بررسی کنید؛ وجود گرد و غبار در فیلترها و جلوی فن‌ها، دشمن عمر مفید تجهیزات است.
• لاگ‌های مرتبط با Over-Temperature یا Fan Fail را در سیستم‌عامل سوئیچ بررسی کنید.

صحت تنظیمات پورت‌ها VLAN  و لینک‌های  Trunk

بعد از اطمینان از سلامت فیزیکی، نوبت به لایه دوم Data Link می‌رسد. بسیاری از قطعی‌های داخلی شبکه به دلیل اشتباه در تنظیم VLAN، نوع پورت یا تنظیم Trunk هستند.

. Access یا Trunk بودن پورت‌ها

• پورتی که برای اتصال کلاینت نهایی است PC، تلفن IP، پرینتر، باید روی حالت Access باشد.
• پورتی که بین دو سوئیچ، روتر یا فایروال لینک برقرار می‌کند، معمولاً باید Trunk باشد.
• اشتباه گذاشتن پورت‌ها روی حالت مخالف، علت پر تکرار «پینگ نشدن» بین VLANها و بخش‌های مختلف شبکه است.

تعریف و اعمال VLANها

• فقط ساختن VLAN کافی نیست؛ باید آن را روی پورت‌های مربوطه Assign کنید.
• روی لینک‌های Trunk، لیست VLANهای مجاز را بررسی کنید تا VLAN مورد نظر شما Block نشده باشد.
• در انتهای هر تغییر، وضعیت پورت‌ها و VLANها را با Showهای مربوطه چک کنید تا مطمئن شوید تنظیمات به درستی اعمال شده‌اند.

Native VLAN و مشکلات Mismatch

اگر Native VLAN روی دو سر لینک Trunk متفاوت باشد، ترافیک UnTagged دچار مشکل می‌شود.

این اختلاف ممکن است باعث شود تعدادی از سرویس‌ها کار کنند و تعدادی نه؛ همین موضوع کار عیب‌یابی را سخت می‌کند.

در شبکه‌هایی که چند سوئیچ Distribution یا Core دارید، هماهنگی Native VLANها روی همه لینک‌های بین‌سوییچی حیاتی است.

در شبکه‌های با بار ترافیکی بالا، به‌خصوص وقتی از سوئیچ‌های دیتاسنتری استفاده می‌کنید، هماهنگی تنظیمات Trunk و VLAN به اندازه قدرت سخت‌افزاری مهم است. مثلاً هنگام ارزیابی و مقایسه ظرفیت با سری‌های جدیدتر و بررسی قیمت سوئیچ N3K-C3132Q-40GX بهتر است مطمئن شوید مشکل فعلی صرفاً تنظیماتی نیست.

آدرس‌دهی IP، مسیریابی و حلقه‌های شبکه Loop

اگر سوئیچ شما لایه ۳ است، بخش مهمی از چک لیست مربوط به IP و Routing می‌شود. اشتباه در Subnet، Gateway یا Routeها، به‌سادگی باعث می‌شود بخشی از شبکه در دسترس باشد و بخش دیگر نه.

Subnet و Gateway

• Subnet Mask همه اینترفیس‌ها را بررسی کنید؛ اشتباه کوچک در Mask مثل /24 به جای /23 می‌تواند دو رنج IP نزدیک را از هم جدا کند.
• مطمئن شوید Default Gateway روی کلاینت‌ها دقیقاً همان آدرسی است که قرار بوده باشد سوئیچ لایه ۳ یا روتر.
• اگر از DHCP استفاده می‌کنید، تنظیمات Scope را چک کنید تا Gateway، DNS و Lease Time درست باشند.

Static Route و پروتکل‌های مسیریابی

• Routeهای قدیمی، اشتباه یا تکراری را مرور و در صورت لزوم حذف یا اصلاح کنید.
• در صورت استفاده از OSPF، EIGRP یا BGP، وضعیت Neighborها، جدول Routing و Metricها را بررسی کنید.
• اگر مسیرها دائم Flap می‌شوند، احتمالاً مشکل فیزیکی یا Loop در یکی از لینک‌های زیرساخت دارید.

کنترل Loop و رفتار STP

• Root Bridge شبکه را شناسایی کنید؛ گاهی یک سوئیچ کوچک به اشتباه Root می‌شود و مسیرها را غیر بهینه می‌کند.
• اگر پورت‌های زیادی روی حالت Blocking هستند یا مدام تغییر وضعیت می‌دهند، احتمال Loop وجود دارد.
• لاگ‌های مربوط به Topology Change و STP را حتماً بررسی کنید تا زمان و منبع تغییرات مشخص شود.

منابع سخت‌افزاری و ظرفیت سوئیچ

گاهی همه چیز از نظر تنظیماتی درست است، اما سوئیچ زیر فشار ترافیک خم شده و دیگر جوابگوی نیاز شبکه نیست. اینجاست که باید منابع سخت‌افزاری را زیر ذره‌بین بگذارید.

مصرف CPU

• اگر CPU برای مدت طولانی بالای ۷۰–۸۰٪ است، ببینید کدام Process بیشترین مصرف را دارد Routing, STP, ARP, SNMP و….
• ترافیک Broadcast/Multicast غیرعادی، حملات ساده DoS داخلی یا SNMP Polling بیش از حد، از دلایل رایج مصرف بالای CPU هستند.

مصرف Memory و ظرفیت جداول

• جدول MAC و جدول ARP در شبکه‌های شلوغ می‌توانند نزدیک ظرفیت سخت‌افزار شوند.
• اگر سوئیچ هشدار Memory Allocation Failure می‌دهد یا برخی Featureها به‌صورت ناگهانی از کار می‌افتند، احتمالاً به سقف ظرفیت نزدیک شده‌اید.

خطاهای پورت، Queueها و Dropها

• خطاهایی مثل CRC Error، Input Error یا Late Collision معمولاً ناشی از کابل، کانکتور معیوب یا Speed/Duplex ناهماهنگ هستند.
• افزایش Drop در Queueهای خروجی روی پورت‌های پر ترافیک، نشانه کمبود Buffer یا Oversubscription است.

در شبکه‌هایی که نیاز به پورت‌های پرسرعت ۴۰/۱۰۰Gbps و Backplane قدرتمند دارید، بررسی دقیق این شاخص‌ها کمک می‌کند بفهمید آیا سوئیچ فعلی پاسخگو است یا باید به فکر ارتقا باشید. در چنین مواقعی مقایسه ظرفیت با نسل‌های جدیدتر و بررسی منطقی گزینه‌هایی مثل قیمت سوئیچ N3K-C3264C-E می‌تواند تصویر واقع‌بینانه‌ای از هزینه ارتقا در مقابل حل مشکل با بهینه‌سازی تنظیمات به شما بدهد.

نسخه سیستم‌عامل، لاگ‌ها و مانیتورینگ

وقتی لایه فیزیکی، تنظیمات و منابع سخت‌افزاری را چک کردید و هنوز نشانه‌ای واضح پیدا نکردید، نوبت سیستم‌عامل و لاگ‌هاست.

نسخه سیستم‌عامل Firmware / IOS / NX-OS

• نسخه فعلی را با نسخه‌های Stable و توصیه‌شده سازنده مقایسه کنید.
• بسیاری از مشکلات عجیب مثل ریست ناگهانی در Load بالا یا باگ در STP در Release Note نسخه‌های جدیدتر توضیح داده شده‌اند.
• قبل از Upgrade، حتماً Backup از تنظیمات بگیرید و اگر امکان دارد، تغییر را در خارج از ساعات پیک انجام دهید.

تحلیل لاگ‌ها و الگوهای خطا

• لاگ‌های Local سوئیچ و Syslog سرور اگر دارید را به‌صورت زمان‌دار مرور کنید.
• Link Flap روی یک پورت مشخص، هشدارهای تکراری دما، خطای مکرر روی یک ماژول SFP یا تغییرات پیاپی STP، همه سرنخ هستند.
• زمان گزارش مشکل توسط کاربر را با زمان ثبت خطا در لاگ‌ها مقایسه کنید؛ این کار محدوده بررسی را خیلی کوچک‌تر می‌کند.

مانیتورینگ و مستندسازی

• اگر ابزار مانیتورینگ مثل Zabbix, PRTG, SolarWinds و… دارید، نمودارهای CPU، ترافیک، Ping و… را در بازه زمانی مشکل بررسی کنید.
• هر بار که مشکل خاصی را رفع می‌کنید، مراحل تشخیص و راه‌حل را در یک مستند داخلی ثبت کنید.
• به مرور زمان، همین مستندات تبدیل به مرجع عیب‌یابی سریع شبکه شما می‌شوند.

چک لیست نشانه‌های کمبود ظرفیت و تصمیم منطقی برای Upgradeسوئیچ

همه مشکلات با تنظیمات، کابل و Upgrade نرم‌افزار حل نمی‌شوند. بعضی وقت‌ها خود سوئیچ، حتی اگر سالم باشد، دیگر جوابگوی نیاز شبکه نیست. نشانه‌های واضح این وضعیت عبارت‌اند از:

نزدیک شدن تعداد MAC یا Routeها به سقف ظرفیت سوئیچ

Drop و Delay مداوم در ساعات پیک، حتی با تنظیمات درست و کابل‌های سالم

نیاز به اضافه‌کردن تعداد زیادی سرور، VLAN یا لینک‌های ۴۰/۱۰۰Gbps که سوئیچ فعلی از نظر تعداد پورت یا توان Backplane پاسخگو نیست

در شبکه‌های متوسط و بزرگ که از شاسی‌های Core یا سوئیچ‌های ماژولار استفاده می‌شود، معمولاً تصمیم برای ارتقا ارزان نیست و باید با تحلیل دقیق انجام شود. مقایسه امکانات و ظرفیت نسل‌های جدیدتر، مثلاً هنگام بررسی قیمت سوئیچ N7K-C7010-FAB-1  در کنار تحلیل ترافیک فعلی و رشد آینده، کمک می‌کند ببینید آیا زمان تعویض یا ارتقا فرا رسیده است یا خیر. در این مرحله، بسیاری از مدیران شبکه ترجیح می‌دهند نام مدل مدنظر خود را همراه با «وینو سرور» در گوگل جست‌وجو کنند تا هم گزینه‌های سخت‌افزاری را از نظر قیمت و گارانتی مقایسه کنند و هم قبل از خرید نهایی، طراحی کلی شبکه توسط یک تیم متخصص بازبینی شود.

جمع‌بندی: چک لیست عملی برای عیب‌یابی سوئیچ

برای اینکه هر بار با دیدن مشکل در سوئیچ سردرگم نشوید، می‌توانید از این چک لیست به‌عنوان ترتیب استاندارد عیب‌یابی استفاده کنید:

1. لایه فیزیکی: پاور، کابل، ماژول‌ها، دما و LEDها را بررسی کنید.
2. پورت‌ها و VLANها: Access/Trunk بودن پورت‌ها، لیست VLANهای مجاز و Native VLAN را کنترل کنید.
3. IP و روتینگ: Subnet، Gateway، Static Routeها و وضعیت پروتکل‌های مسیریابی را چک کنید.
4. منابع سخت‌افزاری: مصرف CPU، Memory، خطاهای پورت و Dropها را زیر نظر بگیرید.
5. سیستم‌عامل و لاگ‌ها: نسخه نرم‌افزار، لاگ‌های خطا، تغییرات توپولوژی و الگوهای تکرارشونده را تحلیل کنید.

اگر در هر گام نشانه‌ای پیدا کردید، تا همان بخش را کامل بررسی و حل نکرده‌اید به مرحله بعد نروید. این رویکرد هم سرعت عیب‌یابی را بالا می‌برد، هم احتمال خطای انسانی در تغییر تنظیمات را کم می‌کند و در نهایت کمک می‌کند فقط وقتی به سراغ خرید یا ارتقای سوئیچ بروید که واقعاً به آن نیاز دارید، نه صرفاً به خاطر یک کابل خراب یا یک تنظیم اشتباه.